15 maja 2021 roku koalicja rządząca przedstawiła Polski Ład, nowy program społeczno-gospodarczy. Wśród głównych punktów nowej strategii jest walka o czyste powietrze. W programie zadeklarowano odejście od finansowania kotłów na węgiel. 
Kluczowa rola programów Mój Prąd i Czyste Powietrze

Koalicja rządząca podsumowała dotychczasowe działania w sferze walki ze smogiem oraz transformacji energetycznej. W latach 2015-2019 o ponad 40 proc. wzrosły wydatki na ochronę środowiska, co oznacza 1,7 tys. zł w przeliczeniu na jednego mieszkańca w 2019 roku (wzrost z poziomu 1,2 tys. zł w 2015 roku). W latach 2015-2019 zwiększyły się 5-krotnie środki inwestowane w odnawialne źródła energii- z poziomu 3 mld zł do poziomu 16 mld zł.

Głównym filarem walki ze smogiem jest program Czyste Powietrze, na który rząd przeznaczył budżet w wysokości 103 mld zł. Sam program będzie realizowany do 2029 roku. Rząd chce, aby blisko milion budynków posiadało ekologiczne źródło ciepła dzięki programowi Czyste Powietrze. Tu pojawiła się fala komentarzy, iż pierwotnie w programie Czyste Powietrze zakładano wymianę źródeł ciepła na nowoczesne technologie w ok. 3 mln budynków. Kolejnym jest program Mój Prąd, na który zostało przeznaczonych już 1,1 mld zł. Do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wpłynęło ponad 200 tys. wniosków. Trzecim sztandarowym programem jest Moja Woda, w ramach którego zostanie wydanych ponad 100 mln zł. Ta inicjatywa ma zapobiegać przede wszystkim skutkom suszy.
Koalicja zaproponowała  trzy najważniejsze zmiany tj. realizację sprawiedliwej transformacji energetycznej, ograniczenie “betonozy” w centrum miast oraz budowę nowych parków narodowych. Pierwsza z nich zakłada realizację całościowej wizji polityki klimatycznej, na którą będą się składać “zielone inwestycje” oraz programy wspierające obywateli. Celem jest zmniejszenie emisji CO2 i poprawa jakości środowiska w Polsce. Uniezależnienie się od importu ropy i gazu do Polski pozwoli zachować ponad 74 mld zł wydawanych obecnie przez polskie firmy. Nakłady roczne na programy związane z czystą energią i powietrzem szacuje się na poziomie 4,1 mld zł, natomiast w latach 2021-2030 łączne wydatki sięgną 36,9 mld zł.

Planowane zmiany
Koalicja rządząca ma w planie przede wszystkim usprawnienie programu Czyste Powietrze. Zostanie uruchomiona ścieżka bankowa, wdrożony mechanizm prefinansowania inwestycji dla najuboższych. Co najważniejsze, rząd chce odejść od finansowania kotłów węglowych i postawić na wsparcie pomp ciepła w indywidualnych gospodarstwach domowych, w budynkach wielorodzinnych oraz ciepłownictwie.

Nawiązano także do programu Mój Prąd, który będzie rozszerzony m.in. o dofinansowanie ładowarek do samochodów elektrycznych, magazynów energii oraz inteligentne systemy zarządzania energią w domu. W planie jest wsparcie dla wspólnot mieszkaniowych oraz spółdzielni w zakresie rozwoju źródeł OZE. W 2021 roku zostanie przyjęta strategia rozwoju pełnego łańcucha wartości polskiej gospodarki wodorowej. Uwzględniony będzie rozwój elektrolizerów, ogniw i technologii magazynowania. Wodór będzie wykorzystywany w produkcji energii i zazieleniania sektorów transportu, ciepłownictwa lub hutnictwa. Kolejną istotną kwestią jest rozwój OZE, w tym morskich farm wiatrowych na Morzu Bałtyckim. Budowa wiatraków ma dać zysk i szansę dla polskiego przemysłu stoczniowego i rozwoju polskiej gospodarki. W planie jest Budowa Portu Centralnego w Gdańsku, utworzenie dwóch terminali kontenerowych, terminalu off-shore, LNG, przestrzeni dla stoczni i statków pasażerskich, dalsza rozbudowa portów w Szczecinie i Świnoujściu, w tym budowa toru żeglugowego do głębokowodnego terminala kontenerowego w Świnoujściu. W planie jest także budowa elektrowni jądrowej oraz wybór partnera od realizacji tego pierwszego w Polsce projektu.

Zwiększony zostanie także budżet obywatelski do 1 proc., od 2021 roku – dodatkowe 0,5 proc. w budżecie rząd przeznaczy wyłącznie na miejskie rozwiązania ekologiczne. W miastach pojawi się tysiące nowych nisko i zeroemisyjnych autobusów w celu wymiany konwencjonalnego taboru autobusowego. Wdrożone zostanie certyfikowanie energetyczne budynków przez państwo – począwszy od inwestycji deweloperskich po domy jednorodzinne. W programie czytamy także, że zostanie uwzględnione dodatkowe wsparcie z Funduszu Niskoemisyjnego Transportu – dopłaty do autobusów i samochodów elektrycznych i wodorowych oraz infrastruktury ładowania i tankowania oraz wsparcie dla rozwoju polskiego przemysłu samochodów elektrycznych. Ten ostatni punkt według komentatorów okazał się niejasny. Warto dodać, że w 2020 roku Sejm zdecydował o zamknięciu Funduszu Niskoemisyjnego Transportu i przejęciu jego zadań przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Zwrot w stronę transformacji klimatycznej
Kwestie ekologiczne są już od wielu lat jednym z podstawowych punktów partii politycznych, w szczególności w krajach europejskich. Program Polski Ład jest odpowiedzią nie tylko na potrzeby młodych pokoleń, ale politykę klimatyczną UE i problem smogu w Polsce. Głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza w Polsce jest niska emisja, która powstaje w wyniku użytkowania nieefektywnych źródeł ciepła (tzw. kopciuchów). Rezygnacja z dofinansowania kotłów na węgiel z pewnością przyśpieszy odejście gospodarstw domowych od tradycyjnego ogrzewnictwa.

Artukuł pochodzi z portalu GLOBEnergia.pl